ALINTIDIR:TR.WİKİPEDİA.ORG
1959 öncesi
1930'lu yıllardan 1950'lerin sonlarına kadar Türkiye'de futbol İstanbul, İzmir, Ankara, Eskişehir, Adana, Bursa ve Trabzon şehirlerinin takımlarının ağırlıkta olduğuMilli Küme adlı deplasmanlı ligde oynanmıştır. Milli Küme boyunca Fenerbahçe 6, Beşiktaş 3, Galatasaray ve Güneş 1'er kere Türkiye şampiyonu olmuşlardır.Türkiye Milli Futbol Takımı'nın 1954 FIFA Dünya Kupası'na katılması ile birlikte profesyonel bir ligin kurulmasına karar verilmiş, Türkiye Futbol Federasyonu bir Milli Lig'in kurulması fikrini benimsemiştir. Milli Lig'in temelleri 1957 yılında düzenlenen Federasyon Kupası ile atımıştır. Federasyon Kupası1957 ve 1958 yılında Lig düzeninde oynanmış, bu iki sezonda kupayı Beşiktaş JK kazanmıştır.[5]
1959 ve 1960'lar
1958 yılında düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk sezonunda maçlar sadece İstanbul,Ankara ve İzmir takımlarını katıldığı, 8'er takımdan oluşan Beyaz ve Kırmızı adlı iki grupta oynanmış, o tarihteki statü uyarınca beyaz grubun lideri Fenerbahçe SK ile kırmızı grubun lideri Galatasaray SK finalde karşılaşmıştır. İlk maçı Galatasaray SK 1-0, ikinci maçı ise Fenerbahçe SK 4-0 kazanınca, Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk şampiyonu Fenerbahçe olmuştur.[6]
1959 - 1960 sezonundan itirbaren ise grup sistemi kaldırılmış ve Türkiye 1. Futbol Ligi bugünkü statüsü ile oynanmaya başlamıştır. 1962 yılında Türkiye tam üyelik için UEFA'ya başvurmuş ve UEFA'da Türkiye'nin başvurusunu kabul etmiştir. UEFA üyesi olunduğu için Avrupa Kupa Galipleri Kupası'na Türkiye'nin de takım göndermesi gerekmekteydi ve bu nedenle Türkiye Futbol Federasyonu tarafından Türkiye Kupası organize edilmeye başlanmış, bu kupa organizasyonu ilk kez 1962 yılında düzenlenmiştir.
1970'ler
Bu döneme Türk Futbolu'nun içinde değişimlerin ve yabancı futbolcu ve teknik direktörlerin hakimiyetinin başladığı dönem olarak kabul edilmiştir. Bu dönemdeTürkiye'de çalışan Ignác Molnár, Brian Birch, Didi ve Toma Kaleperoviç gibi antrenörler Türkiye Birnci Futbol Ligi'nde başarılı sonuçlar almış ama bu başarılara rağmen 1960 ve 1970'lerde Türk futbolu Avrupa'da Göztepe'nin oynadığı yarı finalden başka önemli bir başarı elde edememiştir.
1970 yılında ortaya çıkan ve Türk futbol tarihinde Anadolu İhtilali olarak geçen başarılar gerçekleşmiştir. TFF'nin 1965 yılında her ilin bir takımı olması için çıkardığı izinle birçok futbol kulübü kurulmuş ve Bursaspor (1963)'un öncülüğünde Boluspor (1965), Eskişehirspor (1965), Antalyaspor (1966), Sakaryaspor(1965), Kayserispor (1966), Kocaelispor (1966),Trabzonspor (1967), ve Samsunspor (1965) gibi uzun yıllar Birinci Lig'de mücadele etmiş ve hâla eden futbol takımları kurulmuştur.Önceleri Anadolu'nun sesini sadece duyuran Altay-Göztepe-Gençlerbirliği gibi bir kaç takım bulunurken Trabzonspor'un ligde ve kupada şampiyonluklar kazanması , Eskişehirspor'un üst üste ikincilikler alması, Samsunspor, Boluspor ve Bursaspor'un üst sıraları zorlaması, Anadolu'da futbola olan ilgi ve merakı artırmıştır.
1980'ler
1980'lere gelindiğinde Türk futbol anlayışında bazı değişiklikler olmuş ve özellikle Alman teknik direktör Jupp Derwall'ın Türkiye'ye gelmesi ile Türk Futbolu'nda tesisleşme başlamıştır. Ayrıca Derwall'ın Galatasaray'a sistemli futbol oynatması ve Galatasaray SK'nın bu oyun anlayışı ile Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda yarı final oynaması bu sistemin kalıcı olmasını sağlamıştır. Bu değişimlerden diğer kulüpler de etkilenmiş ve Türkiye'de sistemli futbol oynanmaya başlamıştır.
1990'lar
1992'de Türkiye Futbol Federasyonu'nun özerkleşmesi ile Süper Lig takımlarının naklen yayınları gelire çevirilmesiyle kasaları doldu. Türkiye Futbol Federasyonu dev anlaşmalarla futbol ekonomisinde milyonlarca dolarlık bir katma değer oluşturdu. Futbol ekonomisinin önemi kulüpler tarafından da anlaşıldı, sponsorluk gelirleri bu alanda da devreye sokuldu. Futbol kulüplerinin ve Türk Milli Takımı'nın birçok sponsorluk anlaşması bu dönemlerde yapıldı.[7]
Türkiye Birinci Futbol Ligi 1996'dan 2000'e kadar Cine 5,2000'den 2001'e kadar da Teleon'da yayınlandı. 2001'den itibaren de Digitürk bünyesindeki Lig Tv'den yayınlanmaktadır. Lig Tv 2010 yılına kadar yayın haklarını elinde bulundurmaktadır.[8]
Türkiye Birinci Futbol Ligi 2002/03 sezonu başında Türkiye Süper Ligi,2005/06 sezonunda Turkcell'in Lige sponsor olmasıyla da Turkcell Süper Lig adını aldı.[1]
Futbol anlamında ise 90'ların başına Beşiktaş sonuna ise Galatasaray damgasını vurmuştur. 90'lı yıllarda Beşiktaş 4, Galatasaray 5, Fenerbaçe ise 1 kez şampiyon olmuştur.
Süper Lig kuralları
Süper Lig'e katılabilme
Süper Lig bir önceki sezondan ilk 15 takım ve aynı sezonun bir alt liginden gelen 3 takımla beraber 18 takımla oynanır. Kulüplerin Süper Lig'de mücadele edebilmesi için;
- Federasyonun Süper Lig için getirdiği kriterleri uygulamak zorundadırlar. Belirlenmiş kriterlerlerden bir veya birkaçının uygulanmaması halinde federasyon söz konusu takımın tecilini iptal edebilir.
- Süper Lig’e katılacak olan Kulüpler; TFF tarafından düzenlenen “Süper Lig Katılım Formu” nu eksiksiz olarak doldurup onaylayarak TFF’nin belirleyeceği tarihe kadar göndermek zorundadırlar. Söz konusu formları TFF’ ye göndermeyen, TFF talimat ve genelgelerine uygun düzenlemeleri yerine getirmeyen Kulüpler Süper Lig müsabakalarına katılamazlar.
- Tescil edilecek kulüpler, işbu statü ekinde bulunan “Taahhütname” yi vermek ve TFF tarafından belirlenen tescil ve aidat ücretlerini ödemek zorundadırlar.
Bu statü hükümlerine göre 2009/10 sezonunda;
- a)Süper Lig’e terfi eden kulüplerden alınacak tescil ücreti 500 TL olarak,
- b)Tescil edilen kulüplerin TFF’ye ödeyecekleri aidat 250 TL olarak belirlenmiştir.
- Kulüpler, Süper Ligi’nde mücadele eden takımından başka, Ümit ve Genç Milli takımların alt yapısını oluşturmak ve kendi alt yapılarını güçlendirmek amacıyla, TFF tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde oluşturulacak alt yapı liglerine Kulüp Lisans Talimatı hükümleri de dikkate alınarak katılmak zorundadırlar.
- Süper Ligi’e katılan kulüpler; gelir ve gider cetvellerini, bilançolarını ve gelecek sezonu kapsayan bütçeleri ile Genel Kurul Tutanaklarını yıllık Genel Kurullarında onaylandığı biçimi ile ve ilgili Genel Kurul tarihinden itibaren 30 gün içerisinde TFF’ye sunmalıdır. Herhangi bir kulübün bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi veya bu açıdan yanlış yönlendirici bilgi vermesi durumunda bu kulübe bir uyarı verilir ve yetkililerinin hakları askıya alınır.
- Kulübün sözü edilen yükümlülüğünü uyarı tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yerine getirmemesi durumunda puan silme yaptırımı uygulanır. Kulübün sözü edilen yükümlülüğünü ilave 30 gün içerisinde de yerine getirmemesi durumunda küme düşürülür.
- UEFA Kulüp Lisans Sistemi ve TFF’nin Kulüp Lisans Talimatı doğrultusunda Süper Lig kulüplerinin:
-
- Sportif Kriterler
- Altyapı (Tesis) Kriterleri
- Personel ve İdari Kriterleri
- Hukuki Kriterler
- Mali Kriterler
hususunda gerekli düzenlemeleri ve hazırlıkları yapmaları zorunludur.
- Kulüpler Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri dışında, profesyonel yönetim şekline sahip olmak ve müsabakaların düzenli şekilde oynanmasını sağlamak amacıyla;
-
- Genel Müdür
- Güvenlik Sorumlusu
- Stadyum Müdürü
- Medya Sorumlusu
- Bilet Sorumlusu
- Akreditasyon Sorumlusu
Pozisyonlarını görevlendirmek ve bu pozisyonlara ilişkin bilgileri TFF’ye belirlenen süreler içerisinde ibraz etmek zorundadırlar. Yukarıda bahsi geçen görevlilerin farklı kişilerden oluşması ve TFF tarafından sertifika verilmesi zorunludur.[9]
Lig düzeni
Süper Lig 18 takımdan oluşur. Sezon Ağustos'da başlar ve Mayıs'ta sona erer. Maçlar federasyonun belirlediği saatlerde bir orta, iki yardımcı bir de dördüncü hakem tarafından yönetilir. Her maç öncesi İstiklâl Marşı söylenir. Eğer saygı duruşu yapılacaksa bu İstiklâl Marşı'ndan önce yapılır.
Takımlar sezon boyunca her takımla iki kez karşılaşırlar. Bu maçların bir tanesi takımın kendi sahasında diğer maçta rakibinin sahasında oynanır. Böylelikle bir sezon sonunda bir takım 34 maç yapmış olur. Diğer takımlar da ele alınırsa bir Süper Lig sezonu 34 haftada 306 karşılaşmadan oluşur. Maçın bir tarafın galibiyetiyle bitmesi halinde maçı kazanan takım üç puan kazanır. Kaybeden takım ise puan alamaz. Eğer maç bir tarafın galibiyetiyle sonuçlanmamışsa yani berabere bitmişse iki takım da birer puan kazanırlar.
Sezon sonunda takımlar aldıkları bu puanlara göre sıralanırlar. En çok puan toplayan takım şampiyon olurken en az puan toplayan üç takım bir alt lig olan Bank Asya 1. Lig'e düşer.
İkili Averaj
Sezon sonunda iki takım aynı puana sahiplerse:
- 1) kendi aralarında yapılan maçlara bakılır. Eğer sonuçlar aynıysa;
- 2) genel averaj göz önüne alınır. Rakibine üstünlük sağlayan takım daha üst sırada yer alır. Örneğin;
Bu sonuçlar alındığında B Takımı, A Takımı'na sıralamada üstünlük sağlar.
| Takım |
P |
O |
G |
B |
M |
A |
Y |
Av. |
| Takım B |
3 |
2 |
1 |
0 |
1 |
6 |
3 |
3 |
| Takım A |
3 |
2 |
1 |
0 |
1 |
3 |
6 |
-3 |
Bu sonuçlar alındığında A Takımı, B Takımı'na sıralamada üstünlük sağlar.
| Takım |
P |
O |
G |
B |
M |
A |
Y |
Av. |
| Takım A |
7 |
4 |
2 |
1 |
1 |
6 |
4 |
2 |
| Takım B |
7 |
4 |
2 |
1 |
1 |
8 |
7 |
1 |
Üçlü ve daha fazla averaj
Sezon sonunda üç veya daha fazla takım aynı puana sahiplerse kendi aralarında yapılan maçlara bakılır. Eğer sonuçlar aynıysa genel averaja bakılır. Diğer rakiplerine üstünlük sağlayan takım daha üst sırada yer alır. Örneğin;
Bu örneği 2007/08 sezonunda yaşanan olayla gösterirsek;
2007/08 Sezonu Puan Durumu[10]
| Team |
P |
O |
G |
B |
M |
A |
Y |
Av. |
| Fenerbahçe |
73 |
34 |
22 |
7 |
5 |
72 |
37 |
35 |
| Beşiktaş |
73 |
34 |
23 |
4 |
7 |
58 |
32 |
26 |
| Sivasspor |
73 |
34 |
23 |
4 |
7 |
57 |
29 |
28 |
Sivasspor Kulübü ikili averajda Beşiktaş JK ile eşit genel averajda da Beşiktaş’tan üstün olmasına rağmen Fenerbahçe SK’ya daha farklı sonuçlarla yenildiği için ligi 4. sırada tamamlamıştır.[11]
Avrupa Kupalarına Katılabilme [değiştir]
Süper Lig TFF'ye,TFF'de UEFA'ya bağlı olduğu için bir sezon sonunda başarılı takımlar UEFA'nın organize ettiği,UEFA Şampiyonlar Ligi, UEFA Avrupa Ligi organizasonlarından birine katılır. Türkiye 2008yılı puan sıralamasında 10. ile 15. arasında olduğu için[12] Şampiyonlar Ligi'ne iki takım gönderir.
Süper Lig'de bir sezon sonunda ilk iki sırayı alan takımlar Şampiyonlar Ligi'ne gitmeye hak kazanır. Buna göre;Süper Lig şampiyonu Şampiyonlar Ligi direkt geçer Lig ikincisi ise Şampiyonlar Ligi 3. Ön eleme turu'ndan bu lige katılır.
Süper Lig'de UEFA Avrupa Ligi'na lig üçüncüsü,lig dördüncüsü ve Fortis Türkiye Kupası şampiyonu gönderilir. Fortis Türkiye Kupası Şampiyonu UEFA Avrupa Ligi'ne 1. Tur’dan Lig Üçüncüsü ve lig dördüncüsü ise 2. Ön eleme turu’ ndan katılır.
Ödüller
1 adet Turkcell Süper Lig Kupası, 50 adet madalya ve para.
Kupa
- TFF tarafından belirlenecek esaslar çerçevesinde Süper Lig Müsabakaları sonunda birinci olacak kulübe şampiyonluk kupası verilir.
- Kupanın tasarımına ve üretimine TFF karar verir.Bu nedenle düzeni değişebilir.
- Kupa töreni organizasyonu TFF tarafından yapılır. Kulüpler TFF’nin belirleyeceği organizasyon kurallarına uymak ve Kupa törenine katılmak zorundadırlar.[9]
Madalyalar
Süper Lig Müsabakaları sonunda birinci olan kulübün futbolcu, teknik heyet ve yöneticilerine, bu başarılarını simgeleyen toplam 50 adet olmak üzere birer madalya verilir.[9]
Para
Sezonu birinci sırada bitiren takım Türkiye Futbol Federasyonu tarafından dağıtılan dayanışma parası, ligin isim hakkı gelirleri ve performans primlerinin yanı sıra 6.5 milyon TL’de şampiyonluk ödülüne sahip olacak.[13]
Süper Lig'in isim sponsoru Turkcell'dir. Turkcell Süper Lig'le beraber 2007-08 sezonunda 10 takımın da ana sponsoruydu. Süper Lig'in 2009-10 sezonu sponsorları:
Yayın hakları
Maçlar Digitürk'te yer alan 77. kanaldan (Lig TV) yayınlanmaktadır. 2008-2009 yılından itibaren dört büyüklerin kendi evlerinde oynadığı maçlar HD yayın teknoloji ile yayınlanmaktadır.Maçların şikeye karşı olası bir şekilde aynı saatte yayınlanması gerektiğinde Spormax,Kanal 202 ve Kanal 203 devreye girer.
Televizyon yayınları
2008 - 2009 Sezonunda oynanan Özel ve Resmi Futbol Müsabakaları’ndan; Turkcell Süper Lig müsabakaları yalnız TFF ile sözleşme imzalamış olan yayıncı kuruluş tarafından UEFA ve Yayın Talimatı hükümlerine uygun olarak televizyondan yayınlanabilmektedir.
TFF’nin kulüpler adına ve hesabına yayın sözleşmesi imzaladığı kuruluşların en iyi şartlarda yayın yapabilmesi için gerekli ortamın sağlanması ev sahibi kulübün sorumluğundadır. Talimat ve bu statü ekinde belirlenen esaslara uygun olarak yapılacak yayına ilişkin hazırlıkların ve/veya yayının yapılmasının engellenmesi, yayının kısıtlanması ve/veya yayının devamına engel olunması halinde ev sahibi kulüp hakkında Futbol Disiplin Talimatı hükümleri uygulanır.[9]
Radyo yayınları
2008 - 2009 sezonunda oynanan özel ve resmi Futbol Müsabakaları’ndan; Turkcell Süper Lig Müsabakaları yalnız TFF ile sözleşme imzalamış olan yayıncı kuruluş/kuruluşlar tarafından UEFA ve Yayın Talimatı hükümlerine uygun olarak radyodan yayınlanabilir.
Ev sahibi kulüpler yayıncı firmanın en uygun şekilde görev yapmasını sağlamakla yükümlüdür.TRT RADYO 3 yıllık yayın hakkını almıştır.[9]
Resmi maç topu
Turkcell Süper Lig'in resmi topu, Nike Total 90 Omni'dir. Bu Nike Total 90 Omni topu 2008/2009 sezonu itibariyle üzerindeki Turkcell Süper Lig amblemi ile oynanmaktadır.
Şampiyonluklar
| Kulüp |
Şampiyonluk |
Kazanılan yıllar |
| Fenerbahçe SK
|
17 |
1959, 1961, 1964, 1965, 1968, 1970, 1974, 1975, 1978, 1983, 1985, 1989, 1996, 2001, 2004, 2005, 2007 |
| Galatasaray SK
|
17 |
1962, 1963, 1969, 1971, 1972, 1973, 1987, 1988, 1993, 1994, 1997, 1998, 1999, 2000, 2002, 2006, 2008 |
| Beşiktaş JK
|
13 |
1957, 1958, 1960, 1966, 1967, 1982, 1986, 1990, 1991, 1992, 1995, 2003, 2009 |
| Trabzonspor
|
6 |
1976, 1977, 1979, 1980, 1981, 1984 |
Süper Lig bugüne kadarki tarihinde 4 farklı şampiyon görmüş, şampiyonluklar Fenerbahçe SK ve Galatasaray SK 17, Beşiktaş JK 13 Trabzonspor'da 6 şampiyonluk olmak üzeredir.
Türkiye 1.Liginin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı tahtında BEŞİKTAŞ KULÜBÜNÜN 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF Yıldız Kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır.
Bu takımlar arasından en iyi performans ise Trabzonspor'dan gelmiştir. Trabzonspor, 1975 - 1976 ve 1983 - 1984 sezonları arasında 6 şampiyonluk 3 ikincilik yaşamış ve bu 9 sezonda gösterdiği performansa tek Sivasspor ulaşmıştır.[15]
Bu dört takım dışında şampiyonluğa en çok yaklaşan takım ise Eskişehirspor Kulübü olmuştur. Eskişehirspor, 1969 - 1975 yılları arasında 3 ikincilik, 2 üçüncülük ve 3 kez de dördüncülük ünvanlarına sahip olmuştur.[16] Eskişehirspor, 1969 [17] ve 1972 [18] yıllarında elde ettiği ikinciliklerde şampiyonun 3 puan gerisinde kalmış ve şampiyonluk ünvanına sahip olamamıştır. Eskişehirspor dışında ise, Adanaspor 1980 - 1981 sezonunda ikinci, Altay, Gençlerbirliği, Samsunspor veGaziantepspor 2 kere üçüncü, Göztepe, Boluspor, Zonguldakspor ve Malatyaspor ise 1 kere üçüncü olma başarısı göstermişlerdir. Sivasspor Kulübü 2007 - 2008sezonunda şampiyonluğa yaklaşmış fakat 3'lü averajla dördüncü olmuştur. 2008 - 2009 sezonunda 17 hafta aralıksız lider giden Sivasspor 3 hafta kala liderliği Beşiktaş'a kaptırmış ve ligi ikinci bitirerekŞampiyonlar Ligi elemesi oynamaya hak kazanmıştır. Sivasspor, sırasıyla Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor'dan sonra Şampiyonlar Ligi elemesi oynayan 5.Türk takımı olmuştur.
Anadolu takımlarının başarıları
- Eskişehirspor'un 3 ikinciliği, 2 üçüncülüğü ve 3 dördüncülüğü,
- Adanaspor'un 1 ikinciliği, 3 Kez UEFA kupasına, 1 kez de Balkan kupasına katılma şansı elde etti.
- Sivasspor'un 2007/08 ve 2008/09 sezonda ilk yarıyı lider tamamlaması ve 2008/09 sezonunda liderliği 17 hafta sürdürüp ligi 2. bitirmesi.
- Gaziantepspor 'un 2 lig üçüncülüğü ve UEFA kupasında Roma,Lens,Le Mans gibi takımları kendi evinde yenmesi
- Altay'ın 2 üçüncülüğü ve bir çok kez elde ettiği dördüncülük.
- Göztepe'nin 1 üçüncülüğü ve 4 dördüncülüğü, uefa'da yarı final, kupa galipleri kupası'nda çeyrek final oynaması, Atletico Madrid gibi takımları kupadan elemesi.[19] [20].
Lige Katılımlar
- Lig tarihinde namağlup şampiyon olan ilk ve tek takım Beşiktaş'tır. (91-92 sezonu)
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en fazla gol atan futbolcu 249 golle Hakan Şükür'dür.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk 3 yıldızı alan takım Galatasaray'dır.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk defa İstanbul dışından şampiyon olan Anadolu takımı Trabzonspor'dur
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk penaltı atışını 15 Mart 1959 tarihinde Fenerbahçe`nin Beykoz`u 2-1 yendiği maçta sarı-lacivertli takımdan Lefter Küçükandonyadis attı.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en uzun süre yenilmeyen takım Beşiktaş'tır. (Siyah-beyazlılar, 1990-91 sezonunun 26. haftasında Ankara`da Gençlerbirliği`ne 2-0 yenildikten sonra, 1991-92 sezonunu yenilgisiz kapattı. Kara Kartallar tam 48 hafta (56 Maç) sonra, 1992-93 sezonunun 13. haftasında Galatasaray`a 3-1 yenilerek, muhteşem seriye son vermek zorunda kaldı.İki senede sadece 1 yenilgi aldı.)
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk gol 21 Şubat 1959 tarihinde İzmirsporlu Özcan Altuğ tarafından atıldı. Aynı zamanda ilk gol de Beykozspor kalecisi Sıtkı tarafından yenildi ve ilk gol kararını da hakem Osman Yeşeren verdi (İzmirspor: 2 - Beykoz:1).
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde ilk penaltı golü 15 Mart 1959 tarihinde Lefter Küçükandonyadis tarafından atılmıştır.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en uzun sezon 42 hafta oynanan 1962-63 sezonu.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en gollü beraberlikler 4 - 4 lük sonuçlarla 1967/68'de Beşiktaş - Galatasaray, 1982/83'de Fenerbahçe - Galatasaray 1995/96'daSamsunspor - İstanbulspor, 2000/01'de Adanaspor - Kocaelispor, 2001/02'de Gençlerbirliği - Diyarbakırspor, Kocaelispor - Ankaragücü, 2006/07'de Beşiktaş -Antalyaspor, Kayserispor-Antalyaspor ve 2007-08'de Kayserispor - Gaziantepspor maçlarında alındı.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en farklı galibiyet Adana Demirspor karşısında 10-0'lık skor ile Beşiktaş'a aittir. Ayrıca Beşiktaş'ın bu maçtaki ilk 11'i tamamen yerli oyunculardan oluşmaktaydı.(1989-90)
- Lig tahinde en gollü maç 1991-92 sezonunda oynanan ve Fenerbahçe'nin 8-4'lük galibiyetiyle sonuçlanan Fenerbahçe- Gaziantepspor maçıdır.
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en uzun süre ligde yer alan takımlar,Galatasaray,Fenerbahçe,Beşiktaş(50 sezon), Ankaragücü (46 sezon), üç kez küme düşmesine karşın Altay (41 sezon), Bursaspor (40 sezon), Gençlerbirliği ise (37 sezon).
- Malatyaspor 1. ligde oynadığı 6 sezon içinde 10 galibiyetin altına hiç düşmezken, dört büyükler dışında bir sezonda 20 galibiyet sınırına ulaşan takımlar ise 1988/89 sezonunda 21 galibiyet alan Sarıyer, 2000/01 sezonunda 20 galibiyetle Gaziantepspor ve 2007/08 sezonunda 22 galibiyet alan Sivasspor.
- Fenerbahçe son haftaya lider girmesine rağmen şampiyon olamayan ilk takımdır. (2005-06 sezonu)
- Galatasaray 3 Büyük takım içerisinde yüzüncü yılında Şampiyon olamayan ilk ve tek takımdır ( Diğer takımlar Fenerbahçe ve Beşiktaş 100. yıllarında şampiyonluğa ulaşmışlardır.) (2004-05 sezonu)
- Üst üste 2 sezonun ilk yarısını lider tamamlayan ilk Anadolu takımı Sivasspor'dur. (2007-08 ve 2008-09 sezonları)
- Lig tarihinde bir sezonda atılan toplam gol sayısı bakımından gol rekoru ise Fenerbahçe’ye ait. Sarı-lacivertliler, 1988-89 sezonunda 36 maçta rakip filelere toplam 103 gol attı. [26]
- Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde en iyi performansi yine 1988/89 sezonunda Fenerbahçe gerçekleştirmiştir. Sarı-lacivertliler, 1988-89 sezonunda 36 maçta 93 puan toplayarak aynı sezon hem puan hem gol rekoru kırmıştır.
- Dört derbi maçını da gol yemeden kazanan tek takım Beşiktaş JK'tır. (2002-2003 sezonu)
- Türkiye Futbol Ligi tarihinde Fenerbahçe ve Beşiktaş'ın ikisinin birden ilk kez 3'e giremediği tek sezon vardır. (1980-1981 sezonu 1.Trabzonspor 2.Adanaspor 3.Galatasaray)
- Türkiye Futbol Ligi tarihinde Fenerbahçe ve Galatasaray'ın ikisinin birden ilk kez 3'e giremediği tek sezon vardır .(2008-2009/1.Beşiktaş 71 P,2.Sivasspor 66 P,3.Trabzonspor 65 P)
- Türkiye Futbol Ligi tarihinde sezona en iyi başlama rekoru ilk 8 maçta 8 galibiyetle Fenerbahçe SK'ye aittir. (2009-2010 sezonu)
- Türkiye Futbol tarihinde ardarda en fazla maç kazanan tek takım Beşiktaş'tır.(13 kez üst üste)(1959-60)
- Türk Milli Takımı'nı temsil hakkı verilen tek takım Beşiktaş'tır. (Yunanistan-Beşiktaş) maçı.(1952)
UEFA Sıralaması
UEFA'nın 2010-11 Sıralaması.(Parantez içindeki yazılar 2009-10 sıralamasını göstermektedir.)
.svg){kind=small}
